Những chợ đầu mối hoa Đà Lạt tại TP Hồ Chí Minh

Gần 12 giờ đêm, khi tôi theo xe tải chở hoa từ Đà Lạt xuống đây, chợ Hồ Thị Kỷ đang trong giờ cao điểm hoạt động. Đèn điện sáng choang, người đi lại tấp nập. Ngay đầu con đường dẫn vào chợ, 3 chiếc xe tải chở hoa lớn đang nối đuôi chờ xuống hàng, một chiếc đang bốc dỡ. Hơn chục bốc xếp đang lần lượt chuyển các thùng hoa từ trên xe xuống chất lên những chiếc xe kéo đưa vào chợ. Bên vỉa hè, ngay dưới bóng điện đường là một chiếc bàn nhỏ chất một đống sổ sách với một anh tổ trưởng bốc xếp ngồi ghi chép. Cứ mỗi thùng hoa được chất lên xe đấy, một thành viên trong đội bốc xếp lại đọc lớn tên người nhận ghi trên thùng giấy, tổ trưởng lại dùng bút đánh dấu vào sổ. Chừng 30 phút khi bỏ xong hàng, bác tài xe tải đến nhận tiền vận chuyển từ anh tổ trưởng này (mỗi thùng hoa từ Đà Lạt đến chợ khoảng 35-40 nghìn đồng cho ngày thường) rồi nhanh chóng đánh xe ra để nhường chỗ cho các xe tải khác vào bỏ hàng.

Gọi là chợ nhưng thực sự đó là một dãy nhà phố với các chung cư xung quanh, các chủ vựa sử dụng mặt tiền của hộ gia đình để làm nơi mua bán các sản phẩm hoa. Theo ban quản lý chợ, có khoảng 200 vựa tham gia kinh doanh, phần lớn trong số này là những vựa vào loại có “máu mặt”, chi phối mạnh thị trường hoa tươi TP. HCM. Nơi đây không chỉ tiêu thụ hoa Đà Lạt mà còn thu mua hoa từ nhiều tỉnh thành trong cả nước, nhập cả hoa từ Thái Lan, Trung Quốc về vào dịp tết. Nhưng cũng như 2 chợ còn lại Đầm Sen và Hậu Giang, 90% hoa tiêu thụ tại 3 chợ này là hoa tươi Đà Lạt. Chỉ tính riêng tại chợ Hồ Thị Kỷ, theo khảo sát của Hiệp Hội hoa Đà Lạt gần đây, mỗi ngày chợ này tiêu thụ từ 1.500 đến 2.000 thùng hoa (khoảng một triệu cành hoa), cao điểm lễ, tết con số này được nhân lên gấp nhiều lần, từ 4.000 – 5.000 nghìn thùng (2 dến 2,5 triệu cành/ngày).

So với chợ Hồ Thị Kỷ, chợ Đầm Sen nằm ở 39 Nguyễn Văn Phú phường 5, quận 11 (gần khu công nghiệp Đầm Sen) có vẻ “chợ búa” hơn với các quầy hàng phân lô ngăn nắp, đêm đèn điện bật sáng như ban ngày. Chợ quay mặt ra một con đường rộng, vắng, xe tải xuống hàng phía trước vô tư. Với tổng diện tích 3.600 m2, ngôi chợ này được tư nhân bỏ tiền xây dựng năm 2003 rồi cho các hộ kinh doanh thuê lại mặt bằng. Có thêm ngôi chợ hoa này, theo các chủ vựa ở đây cho biết, là vì chợ Hồ Thị Kỷ đã trở nên chật chội, đường hẹp, xe tải vận chuyển hoa khó ra vào. Theo Ban Quản lý chợ, nơi đây có 150 chủ vựa, lượng hoa Đà Lạt về mỗi ngày khoảng 800 – 1.000 thùng, bằng nửa so với chợ Hồ Thị Kỷ. Hoa được các vựa cung cấp cho các chợ lẻ, các điểm bán hoa trong thành phố. Sau khi nhận hàng, các chủ vựa tháo tung các thùng hoa ra phân loại rồi đóng thùng trở lại để giao ngay trong đêm, chỉ một phần nhỏ giữ lại để bán lẻ.

Có quy mô buôn bán nhỏ nhất trong 3 chợ đầu mối hoa là chợ Hậu Giang, nằm trên đường Hậu Giang, quận 5, được tư nhân xây dựng năm 2005 rồi chia lô cho thuê như chợ Đầm Sen, nơi đây có 80 chủ vựa làm ăn. Lượng hoa Đà Lạt về chợ hằng ngày trung bình từ 700 – 800 thùng (350 – 400 nghìn cành), chủ yếu đi chợ Cần Thơ, các tỉnh miền Tây, Campuchia.
Tương tự cho chợ Hồ Thị Kỷ, hai chợ đầu mối Đầm Sen và Hậu Giang đều hoạt động giao nhận hàng rộn rịp vào ban đêm, từ khoảng 12 giờ đêm đến sáng hôm sau. Tại 2 chợ này cũng có một đội ngũ bốc xếp hoạt động rất trật tự bài bản như chợ Hồ Thị Kỷ, nghĩa là xe đến các tài giao các thùng hoa cho đội bốc xếp, nhận tiền thanh toán vận chuyển từ người đứng đầu gọi là tiền ứng trước. Sau đó các thành viên trong đội sẽ đưa các thùng hoa này đến tận địa chỉ yêu cầu để nhận lại tiền đã thanh toán cho xe tải lẫn tiền công vận chuyển của mình.

Cả 3 chợ hoa đầu mối này chính là trung tâm thao túng hầu như toàn bộ giá hoa của Đà Lạt trong suốt nhiều năm nay. Không ít chủ vựa nơi đây nhờ hoa Đà Lạt đã phất lên như diều gặp gió. Doanh số trung bình của các vựa loại nhỏ từ 3-5 tỷ đồng/năm, vựa trung chừng chục tỷ đồng/năm còn vựa lớn doanh số lên gấp nhiều lần, từ 40 – 50 tỷ đồng. Một cuộc khảo sát của Hiệp Hội hoa Đà Lạt trong khoảng cuối năm vừa rồi cho thấy, với khoảng 400 chủ vựa tại 3 chợ đầu mối này doanh số ngành hoa đạt từ 2,5 đến 3 nghìn tỷ đồng/năm, trong đó doanh số đầu vào chưa đến 1/3 số tiền trên. Một quầy hoa như ở chợ Đầm Sen mặt tiền giao dịch 2 – 3 m, diện tích từ 30 – 50 m2 giá sang nhượng vài trăm triệu đồng là chuyện nhỏ.